Ο τροποποιημένος νόμος Κατσέλη, ο οποίος είναι σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2016, εντάσσει ένα νέο πολύπλοκο τρόπο υπολογισμού της μηνιαίας δόσης που θα υποχρεούται να καταβάλει ο δανειολήπτης προς τις Τράπεζες προκειμένου να διασώσει την κύρια κατοικία του, εφόσον βεβαίως η αίτησή του για υπαγωγή γίνει δεκτή από το Δικαστήριο. Υπαγωγή στο νόμο Κατσέλη δεν σημαίνει απαραίτητα και διάσωση της κύριας κατοικίας, αφού το Δικαστήριο θα λαμβάνει υπόψη εισοδηματικά κριτήρια αλλά και την αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του δανειολήπτη.

Προκειμένου λοιπόν να διασωθεί η κύρια κατοικία ο δανειολήπτης θα υποχρεούται βάσει της δικαστικής απόφασης να καταβάλλει συνολικά σε μηνιαίες δόσεις προς τις Τράπεζες το ποσό που θα έπαιρναν αν το ακίνητο έβγαινε στον πλειστηριασμό.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

Εάν λοιπόν το μηναίο εισόδημά του δανειολήπτη δεν ξεπερνά συνολικά ένα ποσό ( α) άγαμος έως 1.159,4 ευρώ, β) ζευγάρι έως 1972 ευρώ, γ) ζευγάρι με ένα παιδί έως 2448 ευρώ και δ) ζευγάρι με δύο παιδιά έως 2924 ευρώ) και η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του δεν υπερβαίνει ομοίως μια ελάχιστη αξία ( α) για τον άγαμο τις 180.000 ευρώ, β) για τον έγγαμο τις 220.000 ευρώ και γ) με προσαύξηση κατά 20.000 ευρώ ανά παιδί και μέχρι 3 παιδιά) θα εκδίδεται μία απόφαση η οποία θα τον υποχρεώνει, προκειμένου να σώσει το σπίτι του να καταβάλλει κάθε μήνα προς τις Τράπεζες δόση το ανώτερο για είκοσι χρόνια. Στο διάστημα αυτό θα πρέπει να έχει καταβάλλει συνολικά το ποσό που θα ελάμβαναν οι Τράπεζες σε περίπτωση που έβγαζαν την κύρια κατοικία του δανειολήπτη στον πλειστηριασμό.  

Η παραπάνω φράση δημιούργησε πολλές αμφιβολίες ως προς την διαδικασία που θα ακολουθηθεί από τα Δικαστήρια προκειμένου να υπολογιστεί το ποσό αυτό καθώς και για το αν τελικά θα είναι εφικτή η διάσωση των κατοικιών των δανειοληπτών που θα ενταχθούν στον νόμο Κατσέλη αφού πλέον υπαγωγή στον Νόμο δεν θα σημαίνει απαραίτητα και διάσωση της κύριας κατοικίας. Δηλαδή κάποιος θα μπορεί να ενταχθεί στον νόμο υπό αυστηρές προϋποθέσεις αλλά μόνο εάν πληροί τα παραπάνω εισοδηματικά και φορολογικά κριτήρια  θα διασώζει την κύρια την  κατοικία του.  Η διαδικασία του υπολογισμού του ποσού αυτού, οι προϋποθέσεις  αλλά και η μηνιαία δόση που θα καταβάλλει ο δανειολήπτης διασαφηνίζεται με την υπ΄ αρ. 54/15-12-15 απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος ( ΦΕΚ Β 2740/16-12-2015).

Σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση θα λαμβάνονται συνδυαστικά υπόψη τέσσερις παράμετροι προκειμένου να υπολογιστεί το ποσό που θα ελάμβαναν στον πλειστηριασμό οι Τράπεζες καθώς και η μηνιαία δόση που θα πρέπει να καταβάλλει ο δανειολήπτης.

ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ
Θα υπολογίζεται αρχικά η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, δηλαδή τι μπορεί να καταβάλλει κάθε μήνα ως δόση προς τις Τράπεζες. Βάση του υπολογισμού αυτού θα αποτελούν το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα και οι δαπάνες διαβίωσης αυτού και των προστατευόμενων μελών της οικογένειας του κατά το χρόνο συζήτησης της αίτησής του.

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ
Στη συνέχεια θα υπολογίζεται η μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, τι θα μπορεί να δίνει δηλαδή στο μέλλον ως μηνιαία δόση. Βάση του υπολογισμού αυτού θα αποτελεί το ποσό που προκύπτει από τον υπολογισμό της τρέχουσας ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη, σε κατ’ αρχήν σταδιακή προσαύξηση ποσοστού 5% ανά πενταετία.
Το ανωτέρω ποσοστό της προσαύξησης ανά πενταετία μπορεί να είναι ανώτερο ή κατώτερο του 5%:
(α) στην περίπτωση που βασίζεται σε προσδοκία μελλοντικής αύξησης ή σε εκτίμηση μελλοντικής μείωσης του εισοδήματος του οφειλέτη από οποιαδήποτε αιτία, εφόσον αυτή τεκμηριώνεται επαρκώς,
(β) στην περίπτωση που βασίζεται σε οικειοθελή δέσμευση του οφειλέτη να μειώσει τις δαπάνες διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειας του.
Θα λαμβάνονται επιπλέον ενδεικτικά υπόψη:
• το τρέχον επίπεδο δαπανών σε σχέση με τις εύλογες δαπάνες,
• η ηλικία του οφειλέτη,
• ο αριθμός και ηλικία των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του,
• τυχόν προβλήματα υγείας του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του,
• οι συνθήκες της αγοράς ή του κλάδου δραστηριότητας του οφειλέτη ή του εργοδότη αυτού.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ
Κατά τον υπολογισμό της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη θα λαμβάνεται υπόψη το χρονικό διάστημα, κατά το οποίο οι τυχόν μεταβολές στο εισόδημα ή στις δαπάνες του αναμένεται να επισυμβούν και η περίοδος που εκτιμάται ότι αυτές θα διαρκέσουν.
Εάν το σχέδιο διευθέτησης οφειλών περιέχει σταδιακά αυξανόμενες δόσεις αποπληρωμής, η ικανότητα αποπληρωμής υπολογίζεται μέχρι το χρονικό σημείο της ολοσχερούς εξόφλησης της συνολικής οφειλής.
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΕΛΑΜΒΑΝΑΝ ΟΙ ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ
Για τον προσδιορισμό του ποσού που θα ελάμβαναν οι πιστωτές σε περίπτωση πλειστηριασμού θα ακολουθείται η εξής  διαδικασία:
(α) Ο πιστωτής ή οι πιστωτές, των οποίων οι απαιτήσεις είναι εξασφαλισμένες με εμπράγματη ασφάλεια ή με προσημείωση υποθήκης, και σε περίπτωση έλλειψης τέτοιων πιστωτών, ο πιστωτής με την υψηλότερη απαίτηση κατά του οφειλέτη, θα καταθέτουν στον φάκελο του οφειλέτη εκτίμηση σχετικά με το εκτιμώμενο ποσό του πλειστηριάσματος, του ποσού δηλαδή που θα ελάμβαναν σε περίπτωση πλειστηριασμού, εντός έξι (6) μηνών από την κατάθεση της αίτησης του οφειλέτη. Η ανωτέρω εκτίμηση θα περιλαμβάνει και εκτίμηση της τρέχουσας εμπορικής αξίας του ακινήτου και μνεία του εκτιμώμενου ποσοστού απομείωσης αυτής λόγω της αναγκαστικής εκποίησης του ακινήτου καθώς και των εξόδων που συνδέονται με τον πλειστηριασμό.
(β) Ο οφειλέτης δικαιούται να καταθέσει στο φάκελο μέχρι τη συζήτηση της αίτησης του ενώπιον του δικαστηρίου αντίστοιχου περιεχομένου εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή του κλάδου ακινήτων.

(γ) Οι ανωτέρω εκτιμήσεις θα αξιολογούνται ελεύθερα από το δικαστήριο. Σε περίπτωση αποκλίσεων που επηρεάζουν καθοριστικά την έκβαση της απόφασης κι εφόσον ούτε ο πιστωτής, ούτε ο οφειλέτης προσκομίζουν μέχρι τη συζήτηση της υπόθεσης εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή, θα ανατίθεται αυτή σε πιστοποιημένο εκτιμητή του κλάδου ακινήτων, από το δικαστή. Βάσει των κατατεθειμένων εκτιμήσεων το δικαστήριο θα προσδιορίζει στην απόφαση του το ποσό που θα ελάμβαναν οι πιστωτές σε περίπτωση πλειστηριασμού.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Προκειμένου να κατανοηθεί καλύτερα η πολύπλοκη διαδικασία υπολογισμού που θα ακολουθούν τα δικαστήρια ας υποθέσουμε ότι ένας υπερχρεωμένος πολίτης έχει εισόδημα μηνιαίως 1500 ευρώ, ένα ανήλικο παιδί, συνολικές οφειλές προς Τράπεζες 150.000 ευρώ ενώ η εμπορική αξία της κύριας κατοικίας του ανέρχεται στα 150.000 ευρώ.  Τελικά, τι υποχρεούται να πληρώσει εάν υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη και τι ποσό θα διαγραφεί;

Καταρχάς, όπως αναλύθηκε ανωτέρω, πρέπει το οικογενειακό εισόδημα, αφού είναι έγγαμος με ένα παιδί να μην ξεπερνά τις 2448 ευρώ μηνιαίως  ενώ η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μη ξεπερνά τις 240.000 ευρώ (αφού για τον έγγαμο είναι 220.000 συν προσαύξηση 20.000 ευρώ για το ένα παιδί).

Εφόσον λοιπόν, υπάρχουν τα παραπάνω κριτήρια ο δικαστής θα υποχρεώσει τον δανειολήπτη για τα πρώτα 3 χρόνια να καταβάλλει μία μηνιαία δόση προς τις Τράπεζες η οποία θα προκύπτει βάσει των εύλογων δαπανών διαβίωσης. Σύμφωνα λοιπόν, με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης  για ένα ζευγάρι με ένα παιδί οι μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης ανέρχονται στα 1.440 ευρώ. Επομένως το ποσό που μπορεί να καταβάλλει μηνιαίως ο αιτών είναι μόλις 60 ευρώ αφού το εισόδημά του είναι 1500 ευρώ (1500-1440=60). Επομένως για τα πρώτα 3 χρόνια θα καταβάλει συνολικά 2.160 ευρώ (36 μήνες Χ 60 ευρώ).

Το ερώτημα βεβαίως που γεννάται είναι αν ο υπολογισμός αυτός με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης είναι δεσμευτικός για το Δικαστήριο.  Σε κάθε περίπτωση, είναι ενδεικτικός της μεθόδου υπολογισμού του ποσού της μηνιαίας δόσης κατά προσέγγιση. Εννοείται πως αν υπάρχουν και άλλοι σοβαροί λόγοι, όπως ιατρικά έξοδα, που να προκύπτουν από έγγραφα, αυτά πρέπει να συνεκτιμηθούν.

Για τα επόμενα 20 χρόνια (τα οποία μπορούν να φτάσουν μέχρι και τα 35 υπό προϋποθέσεις) ο δανειολήπτης θα πρέπει να καταβάλλει συνολικά για την διάσωση της κύριας κατοικίας του το ποσό που θα ελάμβαναν οι Τράπεζες αν το σπίτι έβγαινε στον πλειστηριασμό.

Αφού λοιπόν η εμπορική αξία του σπιτιού είναι 150.000 ευρώ σε έναν υποτιθέμενο πλειστηριασμό το ακίνητο θα είχε ως τιμή πρώτης προσφοράς τουλάχιστον τα 2/3 της εμπορικής του αξίας, σύμφωνα και με το άρθρο 954 παρ. 2 εδ. γ ΚΠολΔ.

Αν αφαιρέσουμε και τα έξοδα της εκτέλεσης τα οποία είναι περίπου 10.000 ευρώ, το ποσό που οι θα έπαιρναν οι Τράπεζες θα ήταν 90.000 ευρώ.

Το ποσό αυτό λοιπόν, πρέπει να πληρωθεί, ανεξαρτήτως αν έχει την δυνατότητα ή όχι ο δανειολήπτης, σε 20 χρόνια με 240 μηνιαίες δόσεις (240 μήνες= 20 χρόνια) εντόκως.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρουμε ότι η δόση μπορεί να αυξομειώνεται ανάλογα με την μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, όπως προαναφέρθηκε. Ο σκοπός όμως της αυξομείωσης της δόσης είναι στο τέλος της χρονικής περιόδου των 20 ετών να έχει εξοφληθεί ολοσχερώς το ποσό των 90.000 ευρώ.

Αν διαιρέσουμε λοιπόν τις 90.000 ευρώ με τους 240 μήνες της ρύθμισης, το ποσό της μηνιαίας δόσης ανέρχεται στα 375 ευρώ για κεφάλαιο (90.000: 240 =375) συν τους τόκους.

Επομένως, για τα επόμενα 20 χρόνια ο δανειολήπτης θα καταβάλει συνολικά 90.000 ευρώ για κεφάλαιο συν τους αναλογούντες τόκους.

Συνοψίζοντας, η απόφαση θα ορίζει μηνιαίες καταβολές για τα επόμενα 23 χρόνια, υποχρεώνοντας τον δανειολήπτη να πληρώσει συνολικά 2.160 ευρώ τα πρώτα τρία χρόνια και αλλά 90.000 ευρώ εντόκως τα επόμενα 20 χρόνια. Επομένως η διαγραφή που θα έχει θα είναι ποσού 57.840 ευρώ.

 585 total views,  2 views today